maandag 31 januari 2011

De bibliotheek: wat verwachten we ervan?

afbeelding van een woordenwolk met begrippen die te maken hebben met web 2.0 en bibliothekenDat de schoolbibliotheek niet kan blijven zoals die was, dat zal iedereen duidelijk zijn. Als het onderwijs verandert, moet de schoolbibliotheek mee veranderen. Maar wat een schoolbibliotheek (of schoolmediatheek) op dit moment moet zijn, daar zijn we met ons allen nog niet over uit.

In het weblog van het School library journal vond ik een interessante post over welke ideeën of overtuigingen schoolmediathecarissen zouden moeten 'afleren' of vergeten om hun bibliotheek aan te laten sluiten bij de huidige (web 2.0)-praktijk. Ik kan me niet in alle adviezen vinden, maar bij het uitgangspunt van het verhaal - we moeten een aantal heilige huisjes omver schoppen om de schoolmediatheek een plek te geven in het onderwijs van het web w.0 tijdperk - kan ik me wel vinden. Daarom hieronder een mix van de adviezen van Joyce Valenza, teacher-librarian op Springfield Township High School en schrijfster van de originele post, en van mijzelf. Net als Joyce beperk ik me tot 20 adviezen, maar er zijn er natuurlijk veel meer te bedenken. Dus heb je aanvullingen of ben je het ergens niet mee eens: ik hoor het graag!

Ideeën die schoolmediathecarissen moeten laten varen zijn:
  1. dat kleine dingen van belang zijn voor onze doelgroep (bijv. of we besluiten of informatie over Mc en Mac op dezelfde plank moeten zetten),
  2. dat Booleaanse logica de beste zoekstrategie is, of liever nog: dat er één ideale zoekstrategie is,
  3. dat Wikipedia te allen tijde slecht, of in ieder geval minder dan 'goed' is,
  4. dat databases de enige betrouwbare bronnen zijn,
  5. dat op het web aanwezig zijn een keuze is,
  6. dat informatie minder waard wordt wanneer die gedeeld wordt,
  7. dat auteurs het meeste erbij winnen als hun kennis wordt vastgelegd in boeken die niet gekopieerd mogen worden,
  8. dat informatie in gedrukte publicaties objectief is,
  9. dat bibliotheken netjes en opgeruimd moeten ogen,
  10. dat bibliotheken stil moeten zijn,
  11. dat alleen bibliothecarissen verantwoordelijk zijn voor het ontsluiten van informatie,
  12. dat alleen bibliothecarissen kunnen helpen bij het zoeken en vinden van informatie,
  13. dat het presenteren van informatie een taak is van anderen,
  14. dat informatie alleen informatie is als het vastgelegd is in tekst of beelden,
  15. dat een bibliothecaris geen verantwoording heeft ten aanzien van het bouwen, onderhouden en gebruiken van een netwerk door de gebruiker,
  16. dat de gebruiker zich moet aanpassen aan de ordening die door de bibliothecaris wordt gebruikt,
  17. dat leerlingen en docenten vanzelfsprekend betrokken zijn bij wat binnen de bibliotheek gebeurt,
  18. dat een bibliotheek een ruimte is met vier muren,
  19. dat een bibliotheek alleen geopend is als de deur van die ruimte open staat,
  20. dat het werk van de bibliothecaris erg verandert door het web.
Ik realiseer me dat veel van de hierboven genoemde punten al lang achterhaald zijn en dat de praktijk in veel schoolbibliotheken al lang gebaseerd is op heel andere uitgangspunten. Maar ik kom ze soms nog wel tegen, en het lijkt me sowieso goed om in kaart te brengen welke - al dan niet bewuste - ideeën over schoolbibliotheken ons ervan kunnen weerhouden om ons verder te ontwikkelen. Bewustwording is de eerste stap in ontwikkeling naar de toekomst.

Afbeelding van Anna-Stina, gepubliceerd onder CC-by.

4 opmerkingen:

Jurrien zei

Leuke lijst. Nog een:
dat mobieltjes alleen maar de orde verstoren

m2cm zei

@Jurrien,

Goeie aanvulling. Kan wat mij betreft wel uitgebreid worden met: dat computers alleen op speciaal daarvoor ingerichte plekken gebruikt moeten worden.

els zei

Wat betreft de punten 11,12 en 16. de leerling moet zich wat betreft informatie binnen de vier muren van de mediatheek nog steeds aanpassen aan de ordening die door de bibliothecaris wordt gebruikt (trefwoorden, SISO). Velen zouden wel anders willen, maar zitten net als ik vast in het keurslijf van het bibliotheeksysteem (Aura).

m2cm zei

@Els,

Ik ken niet (meer) alle ins en outs van Aura, maar als je door dat catalogussysteem zo aan banden wordt gelegd dat het niet mogelijk is om de leerling te betrekken bij het ontsluiten van het materiaal en het de bibliothecaris onvervangbaar maakt bij het zoeken naar materiaal, dan zou ik op zoek gaan naar een vervangend systeem of een aanvulling op het huidige systeem. Maar mijn ervaring is dat er ook binnen bestaande systemen veel mogelijk is.

Je zou bijvoorbeeld bij het uitlenen van een boek aan de gebruiker kunnen vragen op welke woorden hij naar het boek heeft gezocht; jij kan die termen vervolgens invoeren als trefwoord.

Je kunt ook het gebruik van systemen als Librarything promoten, naast de bestaande catalogus. Je zou met de talendocenten kunnen afspreken dat boekbesprekingen daar worden geplaatst. Als je de schoolmediatheek toevoegt als locatie in Librarything, heb je na verloop van tijd een mooi overzicht van wat er aan boeken in jouw bibliotheek wordt gelezen, wat de leerlingen daarvan vinden en waarop ze die boeken willen ontsluiten. En mensen die dat boek willen lezen, kunnen makkelijk contact leggen met eerdere lezers zodat er betere keuzes gemaakt kunnen worden.

Kortom: ik denk dat er nog wel mogelijkheden zijn om de beperkingen van jullie software te omzeilen.