Pleidooi: geen beperkingen op computers school en bibliotheek

Dennis Hoogervorst attendeert in zijn weblog Young Marketing op een publicatie van prof. Henry Jenkins over media-educatie in de 21e eeuw. Het heeft mij erg aan het denken gezet over het hoe en waarom van media-educatie. Ik ga hier geen samenvatting geven van het stuk, maar ik zal de komende tijd wel af en toe wat over de overwegingen van Henry Jenkins, vermengd met die van mijzelf, in dit weblog schrijven.

Als mediathecaris-van-huis-uit ben ik er grote voorstander van dat er op scholen aandacht besteed wordt aan media-educatie. In de huidige informatiemaatschappij nemen de media een steeds prominentere plek in, en ik vind het van het grootste belang dat wij in staat zijn om de berichtgeving in de media te duiden, maar ook dat we zelf leren gebruik te maken van de media. Het onderwijs heeft m.i. een belangrijke taak om leerlingen te leren omgaan met de media. Dat geldt voor alle leerlingen, maar misschien nog wel het grootste is voor leerlingen die excelleren op niet-cognitieve terreinen. Voor hen is het soms moeilijk om een eigen plek te vinden in onze maatschappij die er vooral op gericht lijkt om de slimme leerlingen en studenten mogelijkheden biedt om zichzelf te presenteren. Voor degenen die heel handig zijn, prachtige dingen maken of doen, is het vaak veel lastiger om met hun kop boven het maaiveld uit te steken.

Maar de laatste jaren lijkt dat makkelijker te worden: social software biedt prachtige mogelijkheden om aan anderen je mogelijkheden te laten zien, via tekst (bijv. een weblog) of beeldmateriaal (foto's, film) kun je tegenwoordig heel eenvoudig aan de wereld laten zien wat je in huis hebt. Daarvan wordt ook al veel gebruik gemaakt: met name op sites als YouTube vind je allerlei filmpjes waarin mensen hun prestaties showen. Je vindt er talloze films van muzikanten, filmmakers, animators en andere kunstenaars.

Om de mogelijkheden van de media optimaal te kunnen benutten moeten leerlingen daarin begeleid worden: waar en hoe kun je jezelf en het beste profileren op het web? En hoe bereik je dat andere mensen jouw werk gaan bekijken? Maar er is meer nodig: media-educatie komt pas om de hoek kijken als leerlingen gemotiveerd zijn om het web te gebruiken. Voordat je zover bent, zul je eerst leerlingen enthousiast moeten maken voor het gebruiken van het web. En daarin schieten volgens mij veel scholen tekort. We denken wel vaak dat leerlingen alles al kunnen met de computer, maar we moeten niet vergeten dat er nog altijd een groot aantal leerlingen is dat geen of beperkte toegang heeft tot het web. Dat wordt ondervangen, denken we, door deze leerlingen op school en in bibliotheken toegang te bieden tot het web. Ik denk dat dat maar heel beperkt waar is. We bieden onze leerlingen wel die toegang, maar daarbij leggen we ze wel allerlei beperkingen op. Er mag op school en in de bibliotheek vaak een heleboel niet: er wordt soms gebruik gemaakt van een filterprogramma, vaak kan er geen informatie opgeslagen worden, en er mag niet gechat worden of gegamed. En last-but-not-least: de mogelijkheden op de schoolcomputers zijn vaak beperkt t.o.v. de mogelijkheden die veel mensen thuis hebben, waar één of meer p.c.'s staan met snelle processoren, een goede grafische kaart en een snelle internetverbinding.

De tegenstellingen tussen thuis en school of bibliotheek zijn daardoor vaak wel erg groot. En dat tempert natuurlijk het enthousiasme van leerlingen die niet beschikken over al dit soort zaken om de mogelijkheden van internet te verkennen. En het zijn juist vaak deze leerlingen die het meeste baat hebben bij een goed gebruik van internet, en met name social software.

Ik wil er daarom bij deze een warm pleidooi voor houden om niet alleen meer computers in scholen en bibliotheken te zetten, maar ook om de leerlingen/klanten meer vrijheid te geven om de computers te gebruiken. Ik ben me ervan bewust dat dit heel wat problemen gaat leiden bij het beheer van de netwerken, maar daarvoor zijn oplossingen te bedenken. En lijkt het je niet geweldig als leerlingen daardoor wat langer op school of in de bibliotheek blijven hangen omdat ze daar lekker aan de slag kunnen met datgene waar ze sterk in zijn??