Weblessen maken voor geschiedenis

De laatste jaren krijgt het onderwijs steeds meer interesse in digitale leermaterialen. De computer en internet zijn immers niet meer weg te denken uit onze maatschappij en het werken met digitaal materiaal biedt weer nieuwe mogelijkheden ten opzichte van het werken met folio-materiaal. Daarnaast is het besluit van de overheid om de scholen te verplichten zelf leermaterialen aan te schaffen en hen daarvoor een vergoeding te geven van 'slechts' 318 euro per leerling, een grote stimulans voor scholen om te onderzoeken of er alternatieven zijn voor het gebruik van boeken. En daarbij komen scholen dan al gauw terecht op internet omdat daar al veel te vinden is.

Of dat ook de stimulans is geweest voor het Geheugen van Nederland om een weblessentool te ontwikkelen weet ik niet, maar dat vind ik ook niet zo interessant. Ik ben vooral blij dat die er is ;-)

Het Geheugen van Nederland is het nationale programma voor de digitalisering van het Nederlands cultureel erfgoed. Op de website van Het Geheugen vind je prachtig materiaal over de geschiedenis van Nederland: beeldmateriaal, affiches, teksten, films en geluidsbestanden. Een deel van de website is speciaal voor het onderwijs: daar vind je ook nog lesmateriaal (voor de vakken Geschiedenis, CKV, Maatschappijleer en Aardrijkskunde) op onderwijsniveau gegroepeerd is (VMBO basisonderwijs, VMBO 3 + 4, HAVO/VWO basisvorming en HAVO/VWO 2e fase). Vanaf die pagina kun je de collectie doorzoeken op trefwoorden die gerangschikt zijn binnen de tijdvakken zoals die gedefinieerd zijn in de Canon van de Nederlandse geschiedenis.

En sinds kort is er dus ook een weblessentool. Hiermee kun je lessen maken waarbij je gebruikt kunt maken van de collectie van Het Geheugen. Je kunt zelf kiezen hoe groot je gebruikersgroep is; of je de lessen beschikbaar wilt stellen voor iedereen (zonder inloggen toegankelijk), alleen voor leerlingen (leerlingen krijgen na inloggen een overzicht van alle lessen, inclusief de door jou gemaakte les) of alleen voor een bepaalde school of klas. Je kunt in de weblessentool zelf klassen aanmaken en vervolgens kun je aan die klas dan leerlingen toevoegen. Dat systeem werkt nog niet echt handig: ik hoop dat ze daar nog wat aan gaan doen. Maar sowieso wil ik er hier een lans voor breken dat iedereen die gebruik maakt van de weblessentool van het Geheugen van Nederland die lessen aan iedereen ter beschikking stelt. Hoe meer mensen lessen ontwerpen en ter beschikking stellen, des te meer variatie we straks onze leerlingen kunnen aanbieden!

Het bijzondere van de weblessentool van het Geheugen van Nederland zit 'm in de mogelijkheid om (een deel van) het beeldmateriaal uit het archief te gebruiken in de les, en de manieren waarop dat gedaan kan worden. Er zijn verschillende opdrachten mogelijk:

• de beeld-in-tijd opdracht: door de docent geselecteerd beeldmateriaal laten combineren met data in een tijdlijn of door de docent geschreven teksten/omschrijvingen;
• de fotoboekwerkopdracht: door de docent geselecteerd beeldmateriaal door de leerling laten 'bewerken'(d.w.z. een uitsnede daarvan laten waarin het antwoord op de vraag te vinden is);
• de meerkeuze opdracht: de leerling beantwoordt een meerkeuzevraag, al dan niet voorzien van beeldmateriaal. Eventueel kan de docent vragen aan de leerling om zijn keuze toe te lichten (vrije tekst);
• de memorixzoek opdracht: de leerling moet passend beeldmateriaal zoeken in het archief van het Geheugen van Nederland;
• de openvraag opdracht: de leerling moet een open vraag beantwoorden;
• de upload opdracht: de leerling moet een vraag beantwoorden door passend beeldmateriaal te vinden en die te uploaden.

Daarnaast is het natuurlijk mogelijk om leerlingen informatie te geven in de vorm van beeld of tekst (leesopdracht).

Er zijn nog een aantal zaken die ik mis in de weblessentool. Allereerst vind ik de mogelijkheden tot metadatering beperkt: je kunt aangeven voor welk vak en welk niveau je les geschikt is, maar ik zou ook graag de mogelijkheid willen hebben om trefwoorden toe te kennen daaraan waarin je kunt aangeven om wat voor soort materiaal het gaat, welke (kern-)doelen gerealiseerd worden met de les, en waarin het onderwerp van de les nauwer omschreven kan worden. Op dezelfde wijze zou ik het materiaal willen kunnen doorzoeken: op niveau, vak, kerndoel, trefwoord en soort materiaal. Verder hoop ik dat de lessen worden opgenomen in de repository van Samenzoeken van Kennisnet zodat docenten niet op meer plaatsen hoeven te zoeken als ze op zoek zijn naar leermateriaal.

Maar misschien zit dat allemaal nog in de pijplijn. Voorlopig vind ik dit een leuk initiatief en ik hoop dat veel mensen er gebruik van zullen maken.