De ene euro is de andere niet

Ken je de quiz 'Miljoenenjacht'? Dat is dat spel met 26 koffers met daarin elk een geldbedrag, tussen 1 eurocent en 1 miljoen euro. Je kiest zelf één van die koffers en moet proberen om zoveel mogelijk koffers open te maken met een zo laag mogelijk geldbedrag. Na een paar koffers geopend te hebben doet de bank een bod. De hoogte van het bod is gebaseerd op de kans dat jij in jouw koffertje 1 miljoen euro hebt of een ander groot bedrag. Die kans wordt natuurlijk groter als er een groot aantal koffertjes is geopend met kleine geldbedragen.

Het leuke van het spel vind ik de risico-inschatting die mensen maken. De inschatting van de bank is gebaseerd op een wiskundige formule: puur rationeel dus. Maar mensen zijn geen rationele wezens: die kiezen vaak vooral vanuit hun gevoel. Wie het programma Miljoenenjacht kent zal weten dat dat gevoel over het algemeen allerminst betrouwbaar is!

Het spel 'De ene euro is de andere niet' gaat over irrationeel geldgedrag. Hoe ga je om met geld: is 5 euro winst op een groot bedrag meer dan 5 euro winst op een klein bedrag? Als je in een casino eerst 100 euro wint en er dan 70 verliest ben je dan blijer of juist minder blij dan wanneer je 30 euro wint?

Het is eigenlijk niet echt een spel te noemen: je ziet een filmpje en krijgt dan een vraag voorgelegd over hoe de mensen in het filmpje de risico's inschatten. Toch vind ik het wel een belangrijk spel en vooral een goede introductie over hoe jongeren omgaan met geld. Want dat veel jongeren moeite hebben om met geld om te gaan is bekend. Wie meer wil weten over risico-inschatting kan eens een kijkje op dit weblog: ik denk dat heel veel leerlingen een aantal van de hier genoemde inschattingsfouten herkennen. Als je meer wilt weten over hoe het dan wel moet, dan lijkt deze site van het Nibud voor jongeren mij de aangewezen plek daarvoor.

Een ander spel over geld dat ik tegenkwam is Meer keuze met geld. Ook daar gaat het over risico-inschatting maar dan vooral over beleggen en hoe je de risico's daarin kunt beperken. Beleg je al je geld of zet je liever een deel op een spaarrekening? Hoeveel risico’s ben je bereid te nemen en hoe kun je erachter komen of degene die je aandelen aanbiedt een vergunning heeft?

Ook Meer keuze met Geld is meer een quiz dan een echt spel maar het is wel een leuke manier om met leerlingen in gesprek te gaan over geld en hoe ze daarmee omgaan.

Je speelt de beide spellen uit in een minuut of 5 (en als je meer strategieën uit wilt proberen: 10). Je kunt ze de spellen laten spelen als huiswerkopdracht en ze dan allemaal een voorbeeld laten beschrijven welke inschattingsfout ze zelf wel eens hebben gemaakt. Je kunt de spellen ook gebruiken om te vertellen over wat de Autoriteit Financiële Markten doet. In dat geval kun je vragen welke inschattingsfout zij hebben gemaakt zodat we nu met ons allen in een financiële crisis terecht zijn gekomen. Beide opties lijken me leuke en leerzame exercities ;-)