Relate-Create-Donate

Al weer een tijdje geleden hoorde ik via Robert-Jan Simons over de Relate-Create-Donate filosofie van Ben Schneiderman. In die leerfilosofie pleit Schneiderman ervoor om in het onderwijs voor de huidige generatie altijd de volgende 3 componenten te verwerken:

1. Relate: samenwerken in teams,
2. Create: iets nieuws ontwikkelen,
3. Donate: resultaten opleveren die zinvol zijn voor iemand anders.

Ik vind het een erg interessante filosofie omdat die gebaseerd is op een onderwijskundige visie en aansluit bij de leefwereld van jongeren van nu (ook al is het artikel al gepubliceerd in 1998).

Ik realiseer me dat de wedstrijden die ik in de loop van de jaren heb mee helpen organiseren, die punten als uitgangspunt nemen omdat daar altijd in groepen samengewerkt moest worden aan een nieuw te ontwerpen product en het eindresultaat (een - educatieve - game of website) gebruikt moet kunnen worden door derden.

Maar ook zonder wedstrijd kan je onderwijs maken dat op deze uitgangspunten gestoeld is. Je kunt daarbij het beste starten bij punt 3: het bedenken van 'zinvolle' producten waar anderen profijt van hebben. Die 'anderen' kunnen mensen zijn van binnen de onderwijsinstelling (medeleerlingen, docenten), maar ook mensen van buiten de onderwijsinstelling, zoals musea, het - toekomstige - beroepenveld van leerlingen, gemeente- of overheidsorganisaties enz.

Als je weet voor wie leerlingen of studenten iets gaan maken, is de volgende vraag wat ze gaan maken. Die vraag kan volgens mij alleen beantwoord worden in overleg met degene voor wie je iets gaat maken. Maak je iets voor anderen binnen de onderwijsinstelling, bijvoorbeeld voor leerlingen van volgende jaren, dan kan dat een website of een wiki zijn, maar ook een filmpje of een podcast, of toetsmateriaal. Laat je leerlingen iets maken voor iemand van buiten de onderwijsinstelling, dan zou je voor een goededoelenorganisatie een promotie-actie kunnen laten ontwikkelen, voor een museum een educatieve activiteit (eventueel in verschillende talen), of voor de gemeente een onderzoek laten opzetten en uitvoeren.

Om dit soort opdrachten uit te kunnen voeren, zullen leerlingen moeten samenwerken in teams. Dat is niet altijd makkelijk te realiseren: we kennen allemaal de groepjes waarin één of meer leerlingen hun werk niet doen of elkaar zelfs het leven zuur maken, of waarin geen sprake is van uitwisseling van kennis en inzichten maar waarin elke leerling een deeltaak doet die losstaat van het werk van de anderen. Samenwerking in teams vraagt goede begeleiding van de docent: er moet aandacht besteed worden aan de samenstelling van de teams, er moet aandacht zijn voor het sociale proces, de taken moeten goed verdeeld worden en de werkvormen moeten passen bij het werk dat gedaan moet worden. Een aardig overzicht van manieren waarop samengewerkt kan worden, vond ik op deze website.

Een voordeel van het maken van een product voor een externe partij, is dat die partij betrokken kan worden bij de inhoudelijke begeleiding. Daarnaast verhoogt het werken aan authentieke, zinvolle opdrachten de motivatie van de leerling, waardoor de kansen op succesvolle samenwerking stijgen.

Ik vermoed dat het grootste probleem van deze leerfilosofie is, dat het voor individuele docenten niet altijd makkelijk zal zijn om organisaties te vinden die enerzijds gebruik willen maken van de inzet, expertise en beschikbare tijd van leerlingen, en anderzijds willen investeren in hun begeleiding. Niet omdat die bedrijven er niet zijn, maar omdat je daarvoor een breed netwerk moet opbouwen buiten de school en docenten daarvoor als regel de tijd niet hebben. Ik wil er daarom hier voor pleiten om op elke school (en mogelijk per sectie, afdeling of jaarlaag) iemand te benoemen die zo'n netwerk gaat opzetten en beheren. Die persoon kan dan ook contacten leggen voor de maatschappelijke stages die vanaf schooljaar 2011-2012 voor alle VO-scholen verplicht zijn. Maar ik zou het zeker breder willen trekken dan alleen de stages: ook daarbuiten kan het netwerk benut worden: voor opdrachten voor leerlingen, voor uitwisseling van kennis en voor het werven van (gast-)docenten!

Afbeelding van Mindful One, gepubliceerd onder CC-by-nc-nd.