dinsdag 14 juni 2011

Tablets: de killer-app in het onderwijs?

foto van een pot met tablets-pillenIn de vakantie was ik te gast bij Kennisnet, op De Verdieping, waar een bijeenkomst was over tablets in het onderwijs. Een interessante bijeenkomst met - zoals viel te verwachten - vooral fans van tablets en met name van iPads. Bijna alle aanwezigen hadden zo'n apparaat en er werd druk informatie uitgewisseld welke apps iedereen gebruikte.

Maar daar bleef het natuurlijk niet bij. We hoorden ervaringen uit de onderwijspraktijk van:
Ook makers van apps kwamen aan het woord. Er waren presentaties van:
Naast bovengenoemde presentaties waren er ook presentaties die niet direct vanuit de onderwijspraktijk kwamen, maar vooral gingen over de mogelijkheden van de iPad:
Uit alle verhalen werd duidelijk dat de iPad mogelijkheden biedt voor het onderwijs, zowel voor docenten als voor leerlingen. De iPad is een handig apparaat dat zich makkelijk laat meenemen en dat heel makkelijk in gebruik is. Bestanden kunnen op het apparaat zelf gezet worden of opgeslagen worden in de cloud en van daaruit benaderd worden. Je kunt het apparaat gebruiken als ebookreader: je ogen raken niet snel vermoeid en ook bij redelijk fel licht blijven teksten leesbaar. In tegenstelling tot ebookreaders kunnen teksten op de iPad verrijkt zijn met (kleurrijke) multimedia en hyperlinks naar aanvullende informatie op het web. En er zijn veel apps die mogelijkheden bieden voor (interactieve, mobiele) lessen, o.a. met behulp van de ingebouwde camera's, GPS-voorziening en bewegingssensor.

Maar is het de killer-app is voor het onderwijs? Kunnen scholen laptops, p.c.'s en mac's de deur uitdoen en vervangen door iPads?

Zover is het volgens mij nog lang niet:
  • de meeste apps zijn Engelstalig. Dat is niet echt een probleem als het gaat om creatieve applicaties (tekenen, foto- en filmbewerking, het maken van een animatie enz.) of om activiteiten waarin taal een beperkte rol speelt (het inoefenen van de tafels) maar het wordt lastig voor onderwerpen waarbij je wilt uitleggen hoe iets werkt en (bijna) onmogelijk als het gaat om vakken die in Nederland een andere inhoud hebben dan in het land van herkomst van de app (geschiedenislessen in Nederland zijn anders dan geschiedenislessen in de VS en dat geldt natuurlijk ook voor het leren van onze eigen taal),
  • de iPad is niet voorzien van een ethernet of usb-ingang. Om toegang te hebben tot internet en bestanden op te slaan in de cloud, moeten iPadgebruikers beschikken over een goed draadloos netwerk. De school kan natuurlijk zelf zorgen voor een goed werkend draadloos netwerk, maar daarmee is nog niet gegarandeerd dat de iPad ook thuis gebruikt kan worden door leerlingen en docenten.
  • op de iPad draait geen Flash en ook geen Java. Daarvoor zijn al wel een aantal tools beschikbaar en er worden steeds meer Flash- en Java-tools geprogrammeerd in HTML-5, maar het zal nog wel even duren voordat we net zoveel tools hebben in HTML-5 als we nu hebben in Flash en Java.
  • sommige webapplicaties zijn slecht tot niet bruikbaar op de iPad. Zo werkt de editor in LinkedIn niet goed, een blogpost schrijven in Blogger kan alleen met behulp van andere tools (zoals Blogsy) en menu's die werken met een mouse-over effect (sommige uitklapmenu's) zijn niet toegankelijk.
  • Typen op de iPad gaat redelijk maar het kost wel meer energie dan op een toetsenbord omdat je je hand niet kan laten rusten. Voor een kort mailtje geen probleem, maar wel lastig als je bijv. een werkstuk moet schrijven.
Ik denk dus dat we voorlopig in ieder geval nog geen afscheid kunnen nemen van de p.c./laptop/Mac. Ook op scholen waar alle leerlingen en docenten een iPad hebben zal behoefte zijn aan laptops, p.c.'s of Mac's. Om sites te bekijken die op de iPad niet te bekijken zijn, om met software te werken waarvan op de iPad alleen een versie beschikbaar is met beperkte mogelijkheden of om ontspannen een tekst te kunnen schrijven. En waarschijnlijk zullen die leerlingen en docenten ook thuis nog regelmatig gebruik blijven maken van hun 'oude' computer. Of scholen iPads gaan aanschaffen voor leerlingen en/of docenten is volgens mij dus geen vraag van óf het één óf het ander, maar van èn het één en het ander. De vraag is hoeveel scholen dat willen en kunnen betalen (kosten aanschaf en afschrijving hardware, ontwikkeling content, professionalisering) en organiseren (toegang tot volwaardig draadloos netwerk en liefst ook mobiele toegang, veilig en doelgericht gebruik internet als informatie-, communicatie- en creatiemedium).

Maar ik verwacht wel dat de tablets in toenemende mate een eigen plek gaan opeisen in het onderwijs. Als pen en papier, als middel om contacten te onderhouden met anderen (mail, MSN, Skype, Facebook enz.), om roosters en werk van leerlingen te bekijken, als werkboek en om snel het web op te gaan om iets op te zoeken of te bekijken. Voor mij is het in ieder geval, naast mijn oude vertrouwde p.c., een heel handig apparaat!

N.B. Tot slot voor wie op zoek is naar bruikbare apps voor iPod, iPhone of iPad nog een paar overzichten van apps (er zijn er nog veel meer, maar dit is een aardige start):
Afbeelding van adamwilson, gepubliceerd onder CC-by.


Get Microsoft Silverlight
Bekijk de video in andere formaten.

12 opmerkingen:

Irene zei

Dank Margreet voor het zeer duidelijke en complete overzicht.

ik ga zei

@Margreet,
Hartelijk dank voor je mooie verslag, je eigen visie erbij en alle links!

Don Zuiderman zei

Wat leuk om dit te lezen. Ik heb het idee dat hoe meer tablets worden ingezet, hoe sneller alle knelpunten zullen worden aangepakt (kijk eens naar de ontwikkeling van digiborden de laatste jaren!). Vooral dus zo blijven doorgaan en wie weet hoe het klaslokaal er over vijf jaar uitziet!

Tegelijkertijd een mooie gelegenheid om aan mijn manager een iPad te vragen :)

m2cm zei

@Willem en @Irene,
Graag gedaan. Ik had er zelf behoefte aan om alles wat ik had gehoord op een rijtje te zetten en vast te leggen. Het was te waardevol om zomaar uit mijn geheugen te laten gaan ;-)

@Don,
Ik denk dat elke 'gadget' het gebruik van ict kan versnellen, simpelweg omdat mensen met gadgets willen spelen. Maar daarin huist ook wel een risico: als het blijft bij spelen en niet wordt onderzocht hoe je met zo'n 'speeltje' beter onderwijs kan geven, dan wordt het in het beste geval een hype die snel overwaait en in het slechtste geval leidt 'verkeerd' gebruik van het speeltje leidt tot verslechtering van onderwijs en van daaruit tot een excuus om ict niet te integreren in het onderwijs.

Maar dat is mijn pessimistische kant; mijn optimistische kant gaat ervan uit dat het goed is om - met de nodige reflectie - veel te spelen omdat spel leidt tot leren!

Christian Bokhove zei

Goed gebalanceerd verslag. Ik denk dat het heel belangrijk is dat er een concurrent voor de iPad komt, zodat de innovatie versneld. Nu tablet nog te veel gelezen wordt als iPad wordt vaak met een aantal essentiele zaken geen rekening gehouden. In grote lijnen noem je die in je bezwaren.

Karel Schiepers zei

een interessant artikel en een mooi overzicht!

Bert van de Bovenkamp zei

@Margreet.
Een aantal nadelen van de Ipad die je noemt worden ondervangen door concurrenten die inmiddels in rap tempo op de markt komen. Waar ik zelf veel van verwacht zijn de tablets met Android als besturingssysteem. Asus heeft bijvoorbeeld de Transformer en de Slidetab. Beiden voorzien van een toetsenbord (bij de één afneembaar en bij de ander weg te klappen achter het scherm). Samsung heeft inmiddels een volwaardig alternatief voor de Ipad in de vorm van de Galaxy en Motorola in de vorm van de Xoom. Voordeel (zo zie ik dat althans) van alle Android-varianten is dat ze Flash ondersteunen. Kortom: er zijn inmiddels voldoende alternatieven voor de Ipad.

m2cm zei

@Bert,
Ik ben het met je eens dat een aantal van de nadelen ondervangen zullen worden door de tablets die nu en straks op de markt komen. Maar daarmee worden nog niet de voordelen benut: de interactiemogelijkheden die een tablet biedt. Daarvoor zou speciale content ontwikkeld moeten worden en die is er nog onvoldoende voor het Nederlandstalige onderwijs, helaas.

Overigens: ik vind dat ook voor de Engelstalige markt nog veel te weinig wordt ingezet op het ontwikkelen van adaptief leermateriaal en dat we nog te veel content hebben die we net zo goed op een andere manier kunnen aanbieden. Maar ik realiseer me dat dat veel tijd en geld kost!

Anoniem zei

@Margreet. Bedankt. Goed verhaal. Voelt alsof ik er bij was.

Ik heb inmiddels ook een paar maanden ervaring met Iconia Android 3 tablet van Acer. Qua Flash en USB een verbetering vgl met iPad. Maar andere hindernissen blijven (afhankelijkheid van draadloos netwerk, typen is minder makkelijk). Je prikt er wel zo een standaard USB-toetsenbord aan maar .... dan is het geen tablet meer.

Theo Schijf

m2cm zei

@Theo,
Ik denk dat we er gewoon aan moeten wennen dat er steeds meer apparaten komen met elk afzonderlijk steeds minder functionaliteiten. Toen de p.c.'s de consumentenmarkt veroverden leek het alsof we er naar toe groeiden om met één computer alle taken te doen: gamen, tv kijken, tekstverwerken en rekenen enz. Inmiddels gaan we zachtjesaan de andere kant op, lijkt het, en krijgen we steeds meer apparaten die een beperkt aantal mogelijkheden hebben. De tablet zou weer zo'n nieuw apparaat kunnen zijn, dat net als de gameconsoles een aparte plaats gaat innemen in de apparatuur die we privé hebben. Maar ik denk dat dan wel de prijzen moeten gaan dalen èn dat we steeds meer data in de cloud moeten gaan opslaan zodat we met al die apparaten (telefoon, tablet, p.c. èn laptop) toegang hebben tot onze gegevens.

Maar het blijft koffiedik kijken: misschien heb ik ongelijk en gaat de tablet wel de laptop vervangen ;-)

Bas Trimbos zei

Hopelijk zullen er apps komen die gebaseerd zijn op Nederlandse onderwijsdoelen zoals referentieniveaus, kerndoelen en eindtermen. Zou handig zijn als ook op die doelen gezocht kan worden.

m2cm zei

@Bas,
Helemaal mee eens: het is behoorlijk lastig om bruikbare apps te vinden in die enorme en heel slecht ontsloten appstore. Maar ik denk dat we daar nog lang op moeten wachten. De Nederlandstalige apps die er nu zijn, zijn vaak ofwel heel gericht en behandelen maar een heel klein deel van een kerndoel, ofwel juist heel breed en dan hangt het af van hoe die app wordt ingezet wat ervan geleerd wordt.