Tablets: de killer-app in het onderwijs?

In de vakantie was ik te gast bij Kennisnet, op De Verdieping, waar een bijeenkomst was over tablets in het onderwijs. Een interessante bijeenkomst met - zoals viel te verwachten - vooral fans van tablets en met name van iPads. Bijna alle aanwezigen hadden zo'n apparaat en er werd druk informatie uitgewisseld welke apps iedereen gebruikte.

Maar daar bleef het natuurlijk niet bij. We hoorden ervaringen uit de onderwijspraktijk van:

• het ROC Landstede waar medewerkers een iPad kunnen aanvragen en hun ervaringen daarmee delen op de site ILandstede.nl,
• het Hondsrugcollege waar leerlingen in drie klassen voorzien worden van iPads waarop onderwijsprogramma's op maat worden ontwikkeld om interactief onderwijs te bieden (zie ook het filmpje hieronder),
• het Erasmiaans Gymnasium waar leerlingen hun gedigitaliseerde schoolboeken op iPads bekijken en zware dus schoolboekentas verleden tijd is
• het ROC Leiden waar docenten een iPad of iPod konden krijgen om in de schoolpraktijk te onderzoeken welke ICT-toepassingen de komende drie tot vijf jaar het beste aanaluiten op de wensen van docenten en op het (veranderende) werk van de docent. Deze docenten deelden hun ervaringen in een blog.

Ook makers van apps kwamen aan het woord. Er waren presentaties van:

• Serge de Beer, die samen met Timo Nuijten, een applicatie heeft gemaakt voor de iPad die kinderen helpt met lezen,
• de makers van Juf Jannie, een website en een app die ingezet kunnen worden om de woordenschat van kinderen te vergroten,
• Onderwijs Maak je Samen over een app in ontwikkeling waarin docenten geholpen worden om verschillende werkvormen in te zetten,
• Digischool over de app WRTS (het overhoorprogramma dat we al kennen van het web en dat ook als app beschikbaar is voor de iPhone of de iPad),
• Daan Lemmen, de maker van de roosterapp van het Canisius College,
• Puck Meerburg, de maker van de apps Tafeltrainer, Tafeltrainer+, Tafeltrainer Junior en de Teylers Museum app.

Naast bovengenoemde presentaties waren er ook presentaties die niet direct vanuit de onderwijspraktijk kwamen, maar vooral gingen over de mogelijkheden van de iPad:

• Willem Karssenberg vertelde hoe hij en waarom langzamerhand meer overtuigd is geraakt van de mogelijkheden van de iPad (van gadget voor op de bank tot tester van apps en vinder van oplossingen voor de beperkingen van de iPad),
• Marieke van Osch liet zien welke apps zij allemaal verzameld heeft voor gebruik in het onderwijs (let op: deze link verloopt wanneer Marieke de lijst vernieuwt),
• ik was zelf gevraagd om op de bijeenkomst over tablets wat te vertellen over gamification en tablets. Daarover zal ik morgen een blogpost schrijven.

Uit alle verhalen werd duidelijk dat de iPad mogelijkheden biedt voor het onderwijs, zowel voor docenten als voor leerlingen. De iPad is een handig apparaat dat zich makkelijk laat meenemen en dat heel makkelijk in gebruik is. Bestanden kunnen op het apparaat zelf gezet worden of opgeslagen worden in de cloud en van daaruit benaderd worden. Je kunt het apparaat gebruiken als ebookreader: je ogen raken niet snel vermoeid en ook bij redelijk fel licht blijven teksten leesbaar. In tegenstelling tot ebookreaders kunnen teksten op de iPad verrijkt zijn met (kleurrijke) multimedia en hyperlinks naar aanvullende informatie op het web. En er zijn veel apps die mogelijkheden bieden voor (interactieve, mobiele) lessen, o.a. met behulp van de ingebouwde camera's, GPS-voorziening en bewegingssensor.

Maar is het de killer-app is voor het onderwijs? Kunnen scholen laptops, p.c.'s en mac's de deur uitdoen en vervangen door iPads?

Zover is het volgens mij nog lang niet:

• de meeste apps zijn Engelstalig. Dat is niet echt een probleem als het gaat om creatieve applicaties (tekenen, foto- en filmbewerking, het maken van een animatie enz.) of om activiteiten waarin taal een beperkte rol speelt (het inoefenen van de tafels) maar het wordt lastig voor onderwerpen waarbij je wilt uitleggen hoe iets werkt en (bijna) onmogelijk als het gaat om vakken die in Nederland een andere inhoud hebben dan in het land van herkomst van de app (geschiedenislessen in Nederland zijn anders dan geschiedenislessen in de VS en dat geldt natuurlijk ook voor het leren van onze eigen taal),
• de iPad is niet voorzien van een ethernet of usb-ingang. Om toegang te hebben tot internet en bestanden op te slaan in de cloud, moeten iPadgebruikers beschikken over een goed draadloos netwerk. De school kan natuurlijk zelf zorgen voor een goed werkend draadloos netwerk, maar daarmee is nog niet gegarandeerd dat de iPad ook thuis gebruikt kan worden door leerlingen en docenten.
  
• op de iPad draait geen Flash en ook geen Java. Daarvoor zijn al wel een aantal tools beschikbaar en er worden steeds meer Flash- en Java-tools geprogrammeerd in HTML-5, maar het zal nog wel even duren voordat we net zoveel tools hebben in HTML-5 als we nu hebben in Flash en Java.
  
• sommige webapplicaties zijn slecht tot niet bruikbaar op de iPad. Zo werkt de editor in LinkedIn niet goed, een blogpost schrijven in Blogger kan alleen met behulp van andere tools (zoals Blogsy) en menu's die werken met een mouse-over effect (sommige uitklapmenu's) zijn niet toegankelijk.
• Typen op de iPad gaat redelijk maar het kost wel meer energie dan op een toetsenbord omdat je je hand niet kan laten rusten. Voor een kort mailtje geen probleem, maar wel lastig als je bijv. een werkstuk moet schrijven.
  

Ik denk dus dat we voorlopig in ieder geval nog geen afscheid kunnen nemen van de p.c./laptop/Mac. Ook op scholen waar alle leerlingen en docenten een iPad hebben zal behoefte zijn aan laptops, p.c.'s of Mac's. Om sites te bekijken die op de iPad niet te bekijken zijn, om met software te werken waarvan op de iPad alleen een versie beschikbaar is met beperkte mogelijkheden of om ontspannen een tekst te kunnen schrijven. En waarschijnlijk zullen die leerlingen en docenten ook thuis nog regelmatig gebruik blijven maken van hun 'oude' computer. Of scholen iPads gaan aanschaffen voor leerlingen en/of docenten is volgens mij dus geen vraag van óf het één óf het ander, maar van èn het één en het ander. De vraag is hoeveel scholen dat willen en kunnen betalen (kosten aanschaf en afschrijving hardware, ontwikkeling content, professionalisering) en organiseren (toegang tot volwaardig draadloos netwerk en liefst ook mobiele toegang, veilig en doelgericht gebruik internet als informatie-, communicatie- en creatiemedium).

Maar ik verwacht wel dat de tablets in toenemende mate een eigen plek gaan opeisen in het onderwijs. Als pen en papier, als middel om contacten te onderhouden met anderen (mail, MSN, Skype, Facebook enz.), om roosters en werk van leerlingen te bekijken, als werkboek en om snel het web op te gaan om iets op te zoeken of te bekijken. Voor mij is het in ieder geval, naast mijn oude vertrouwde p.c., een heel handig apparaat!

N.B. Tot slot voor wie op zoek is naar bruikbare apps voor iPod, iPhone of iPad nog een paar overzichten van apps (er zijn er nog veel meer, maar dit is een aardige start):

• een overzicht gemaakt door Kurt Klynen,
• een verzameling apps van iKind, met o.a. een rubriek educatieve apps,
• de website iPads for Education van het Department of Education and Early Child Development van Victora, Australië, met op de site een boekje met ideeën hoe je de iPad in de klas kunt gebruiken,
• de wiki Teach with your iPad,
• een lijst van Erik Sailers met apps voor het (speciaal) onderwijs,
• de site iPad in Education
• de site Educational apps for the iPad, iPhone en Ipod Touch, met apps voor (voornamelijk) het VO.

Afbeelding van adamwilson, gepubliceerd onder CC-by.