Wie de iPad (of een andere tabletcomputer) wil gaan gebruiken in het onderwijs, zal al gauw tot de ontdekking komen dat er (nog) niet veel Nederlandstalige apps zijn. Voor sommige activiteiten is dat niet echt een probleem: wie sommen wil oefenen kan net zo goed gebruik maken van een Engelstalige app als van een Nederlandse, en om je eigen strip of animatie te maken met een Engelstalige app hoef je maar een paar woorden te leren.Anders ligt het natuurlijk als je apps zoekt over de Nederlandse taal: die wil je natuurlijk wel in het Nederlands hebben. Grappig is dat er wel aardig wat apps zijn om je de Nederlandse taal eigen te maken, maar er zijn helaas maar weinig Nederlandstalige apps en er zijn er nog minder over de Nederlandse taal.
Een erg aardige uitzondering op die regel vind ik de poëzie-apps BOEM pats-s-s-s, Jello, The Northern Zone en Stop The Clock. Poëzie-apps zijn, volgens de site, 'poëtische spellen voor je mobile telefoon. Achter iedere poëzie-app zit een bestaand gedicht en het spelen van de app roept dezelfde emotie op als het lezen van dat gedicht'. In de apps hoor je wel geluiden, maar er worden geen teksten uitgesproken.
Boem pats-s-s-s, Jello, Northern zone en Stop the Clock zijn, hoewel de titels misschien anders doen vermoeden, gebaseerd op Nederlandse gedichten: Boem pats-s-s-s is natuurlijk gebaseerd op het werk van Paul van Ostaijen (m.n. de Music hall gedichten), Jello heeft zijn wortels in het gedicht het gedicht 'De Blauwbilgorgel' van C. Buddingh’, The Northern zone is gebaseerd op het gedicht 'De Noorderzon' van Toon Tellegen en de makers van Stop The Clock hebben zich laten inspireren door het gedicht 'Rebuut' van Gerrit Kouwenaar en het boek 'Stil de tijd' van Joke Hermsen.
Ik vind de apps niet allemaal even sterk. Wie Jello wil spelen heeft behoorlijk wat geduld nodig en ik vind het ronduit lastig dat de app The Northern Zone alleen te spelen is tussen twaalf uur 's nachts en vijf uur 's morgens. Natuurlijk is het een fluitje van een cent om de systeemtijd aan te passen en zo op een iets gangbaarder moment de app uit te testen, maar dat vind ik eigenlijk teveel gevraagd van een speler.
Maar ik vind het wel een leuk idee om van een gedicht een spel of een animatie te maken. Niet zozeer op basis van de tekst, maar vooral op basis van de sfeer die het gedicht uitstraalt. Voor leerlingen zal het maken van een app voor een tablet misschien niet haalbaar zijn, maar met tools als Game Maker of Scratch kunnen ze prima uit de voeten voor het maken van een game of animatie.
Een extra uitdaging voor zo'n opdracht zou kunnen zijn om mee te doen met de Creative Game Challenge. Daarvoor moeten leerlingen een game maken rond het thema 'botsingen'. Ga met je leerlingen eens op zoek naar gedichten rond dat thema: mensen die met elkaar 'botsen', objecten die met elkaar botsen, kunststromingen of tijden die met elkaar botsen: er is zijn genoeg gedichten waarin botsingen een rol spelen. Bespreek dan met je leerlingen wat hen aanspreekt in het gedicht dat ze uitgekozen hebben en waarom, en laat ze een mindmap maken en een moodboard. Vervolgens mogen de leerlingen zelf kiezen wat ze gaan maken: een spel van papier, een digitaal spel, een animatie of een video. Op die manier duiken leerlingen echt in een gedicht en maken ze er hun eigen beelden bij.
Laat je het hier weten als je je leerlingen hiermee aan de slag zet?
3 opmerkingen:
Ik kan mij een les van mijn leraar Nederlands over poëzie herinneren waarin hij Toon Hermans
"Je hebt iemand nodig/ Stil en oprecht /Die als het er op aan komt / voor je bid en voor je vecht" afzet tegenover Lucebert "De oude wind beweent met as de gouden zee/daarop traag en treurend drijft de dag weg/ het sterft het streng en touw gesprek een zucht"
Toen hij vroeg waar het gedicht van Toon Hermans over ging zei iedereen "vriendschap" toen hij vroeg waar Lucebert overschreef ... kwam iedereen met een ander antwoord.
Zijn punt was dat een poëtische tekst niet op het eerste gezicht, niet tijdens de eerste lezing, duidelijk
hoeft te zijn ... het gaat er in poëzie juist om dat jij als lezer actief opzoek moet gaan naar wat er zou kunnen staan. Dat maakt poëzie juist zo leuk.
Natuurlijk is het een fluitje van een cent om op google op te zoeken wat Lucebert "bedoeld" zou hebben met de oude wind die met as de gouden zee beweent maar dan mis je de essentie van dit taalspel
Deze poezie app laten zien dat kunstenaar ook spellen kunnen maken die misschien niet direct duidelijk zijn maar wel de speler aanknopingspunten geven om zelf te ontdekken wat dit spel is en waar het voor jou over zou gaan.
of ... in de woorden van Lucebert zelf
ik tracht op poëtische wijze / dat wil zeggen / eenvouds verlichte waters / de ruime van het volledige leven / tot uitdrukking te brengen
@jvds,
Grappig dat je direct inzoomt op de betekenis van een gedicht. Mijn eerste focus, zoals je misschien al begrijpt uit de blogpost, is de sfeer die een gedicht uitstraalt en de muziek van de klanken. Pas als die bij mij blijven haken, ga ik op zoek naar de betekenis. En ja, bij sommige gedichten ligt die voor de hand en van sommige gedichten begrijp ik helemaal niets.
Maar ik was in mijn klas destijds wel een uitzondering: de meeste klasgenoten vonden inhoud belangrijker en vonden het heerlijk als die heel helder was. Jammer, vind ik zelf, want een gedicht is zoveel meer. Vandaar mijn suggestie om een animatie o.i.d. te maken waarbij je laat leiden door wat het gedicht in jezelf oproept. De apps die ik noem kunnen daarbij dienen als voorbeeld want ook daar gaat het over een persoonlijke interpretatie van een gedicht.
De afgelopen maanden zijn wij druk bezig geweest met het ontwikkelen van een poëzie app voor op de Ipad. De app Appoëzie is vanaf vandaag te koop in de appstore voor € 1,79.
De app is gemaakt om op een interactieve manier met poëzie te spelen, om te laten zien dat gedichten lezen en schrijven leuk is.
De app is geschikt voor de laatste groepen van de basisschool en brugklassers en natuurlijk voor ieder die houdt van spelen met taal en
een aanzet wil om te beginnen met het schrijven van gedichten.
Op de app worden nu acht dichtvormen besproken, de vrije versvorm, het sonnet, haiku, klankgedicht, rondeel, stiftgedicht, vormgedicht en kwatrijn.
Later wordt het aantal versvormen nog uitgebreid.
De gedichten kunnen worden gelezen, geschreven, gehoord en gepuzzeld.
Bij de vrije versvorm wordt bijvoorbeeld een gedicht gelezen, vervolgens, als de Ipad bewogen wordt, verplaatsen de woordgroepen zich en kan, door
de woordgroepen te verplaatsen een nieuw gedicht gelegd worden.
Bij ieder gedicht staat een korte uitleg, een voorbeeld dat beluisterd of bekeken kan worden en een element wat zelf gedaan kan worden. Het eigen product kan vervolgens op Facebook geplaatst worden,
per mail gestuurd of in de foto galerij opgeslagen worden. Ook kunnen de gedichten die het mooist gevonden worden op onze Facebookpagina gezet worden.
Met vriendelijke groet IJda Smits en Remco Greve
Een reactie posten