woensdag 14 december 2011

Internet en oma's

Foto van Chacho Puebla
(Media)wijsheid is weten hoe je het best kan gedragen (op internet) om je doelen te verwezenlijken. Hoe presenteer je jezelf zo goed mogelijk (op Hyves, Facebook of LinkedIn), hoe werk je goed samen (in een game) om het hoogste level te kunnen bereiken, hoe zorg je ervoor dat anderen jou(w profiel, weblog of website) 'ontdekken', hoe bouw je een band op met anderen (via het net), hoe benut je de kennis die anderen (op internet) hebben (gezet), hoe kan je onderscheid maken tussen 'foute' en goede vrienden (op het net) en hoe bepaal je wat (op internet) goede bronnen op zijn en wat niet? Om die inzichten in praktijk te kunnen brengen moet je uiteraard ook de technische vaardigheden hebben om de (internet)gereedschappen te kunnen hanteren die nodig zijn om jouw doelen te bereiken.

Als je bovenstaande alinea leest en daarbij alle woorden die te maken hebben met internet weglaat, dan zie je dat er in de kern niets nieuws onder de zon is:
Wijsheid is weten hoe je het best kan gedragen om je doelen te verwezenlijken. Hoe presenteer je jezelf zo goed mogelijk, hoe werk je goed samen om het hoogste level te kunnen bereiken, hoe zorg je ervoor dat anderen jou 'ontdekken', hoe bouw je een band op met anderen, hoe benut je de kennis die anderen hebben, hoe kan je onderscheid maken tussen 'foute' en goede vrienden en hoe bepaal je wat goede bronnen op zijn en wat niet? Om die inzichten in praktijk te kunnen brengen moet je uiteraard ook de technische vaardigheden hebben om de gereedschappen te kunnen hanteren die nodig zijn om jouw doelen te bereiken.

Mediawijsheid is dus niet iets heel nieuws: het gaat om oude vaardigheden en inzichten die toegepast moeten worden in een nieuw kader. Of misschien moet ik wel zeggen: in een steeds breder wordend kader. Ik denk namelijk dat de komst van elk nieuw medium heeft gevraagd om een uitbreiding van wat we eerder hebben geleerd en dat het enige verschil is dat elk nieuw medium een grotere groep gebruikers had dan zijn voorgangers. 

Omdat wijs worden een lang proces is, is het goed om te kijken hoe je de inzichten die ouderen verworden hebben kunt vertalen naar de wereld van nu. De afgelopen week kwam ik op twee mensen tegen die met die gedachte zijn gaan spelen: elk op hun eigen manier. Chacho Puebla heeft een prachtige serie foto's gemaakt met de wijze tips die hij graag had gehad van zijn grootmoeder. De foto linksboven bij deze blogpost is van hem (klik op de foto om de tekst te kunnen lezen).
Eric Fulwiler schreef op Social Media Today een blogpost met 10 'oma-tips' van vroeger vertaald naar nu. Oma-wijsheden als 'twee keer nadenken voordat je spreekt' en 'let op je manieren' zijn in de digitale wereld van even groot belang als in de echte wereld. Op de site Power PR vind je een vertaling van deze tips.

Ik vind het een leuke en zinvolle manier om mediawijsheid van deze kant te belichten. Ik denk dat je daarmee de kloof kan dichten tussen jongeren/leerlingen en ouderen/docenten: jongeren hebben vaak wel de technische vaardigheden om het internet op te gaan, maar kunnen best wat 'oude' wijsheid gebruiken om die optimaal te kunnen benutten.

De tips op PowerPR kan je gebruiken voor een mediawijze opdracht voor leerlingen. Vraag ze eens welke 'zinloze' tips en waarschuwingen zij dagelijks krijgen van ouderen in hun omgeving. Zinloos omdat het dingen zijn waar zij anders over denken en die ze ouderwets vinden. En vraag ze dan eens om die tips te vertalen naar hun digitale leven. Of doe net als Chacho Puebla en vraag je leerlingen om tips te bedenken die zij aan hun kleinkinderen zouden willen meegeven. Er zal zeker een hoop gediscussieerd worden over wat je wel en niet moet doen op internet. En daarvan kunnen zowel leerling als leraar wijzer worden ;-)

N.B. Toen ik deze post had geschreven, zag ik dat Tessa van Zadelhoff (Warempel) blijkbaar dezelfde blogs en nieuwsbrieven leest als ik, want ook haar waren de 'oma-berichten' opgevallen en ook zij heeft erover geschreven in haar blog. Omdat de posten toch niet iets anders zijn, laat ik de mijne maar gewoon staan.

3 opmerkingen:

Peter J Kuipers zei
Deze reactie is verwijderd door de auteur.
Peter J Kuipers zei

Prikkelende posting, die mij weer eens aanzet denken.
Ik denk ook dat er bepaalde normen en waarden die in RL gelden ook op internet van belang zijn. Met name als het gaat om omgangsvormen.

Waar ik moeite mee heb is je uitspraak "dat er in de kern niets nieuws onder de zon is"
Inderdaad als het bijvoorbeeld gaat om de waarde respect is er niets nieuws onder de zon, maar de normen in social media zouden wel eens anders kunnen worden (of zijn al?) dan in RL door de mogelijkheden van internet.

Normen en waarden worden, denk ik, ingelijfd door interactie met anderen en internet biedt juist meer mogelijkheden tot interactie. Ik denk hierbij aan de mogelijkheden om te pesten en aan de afzeikcultuur, maar ook aan roddelen en het soms klakkeloos overnemen van meningen.

Er is, vermoed ik, veel onderzoek gedaan naar de totstandkoming van waarden en normen en de invloed van peers daarop. Maar hoe zit het met de totstandkoming van waarden en normen en de invloed van social media waarin kinderen in de vormende leeftijd zich terug kunnen trekken?

Kortom, ik denk dat er wel degelijk in de kern iets nieuws onder de zon is en niet alleen als het gaat om de totstandkoming van waarden en normen. Ook als het gaat om verspreiding van ideeën, gedachten, inzichten en de verwerking daarvan.

m2cm zei

@Peter,
Natuurlijk is het nieuw als je het betrekt op het gebruik van ICT, maar waar het mij om gaat is dat de waarden die aan het gedrag ten grondslag liggen (respect hebben voor elkaar, denken voordat je doet enz.), al heel oud zijn èn dat we op scholen al jaren bezig zijn om leerlingen die zaken bij te brengen. We hebben op dat gebied, denk ik, meer expertise dan menig docent zich realiseert.