donderdag 16 juni 2005

Schoolboeken? Aaaargggh!!!

Schoolboeken maken me al jaren wanhopig. En volgens mij sta ik daarin niet alleen. Ik hoor leerlingen uit het basisonderwijs klagen over boeken die zo oud zijn dat ze helemaal uit elkaar vallen, leerlingen in het voortgezet onderwijs klagen over het feit dat ze er veel te veel van hebben, docenten klagen over de methode waar ze vaak hun bezwaren bij hebben, in het VO klagen degenen die de boekenlijst verzorgen dat er door de secties niet op tijd keuzes gemaakt worden, de boekhandelaren klagen over slecht verzorgde en/of ingevulde boekenlijsten en uitgevers klagen dat de schrijvers van de methode te laat zijn, waardoor de boeken niet op tijd van de pers rollen. Wat dan weer als gevolg heeft dat de boekhandelaren en de scholen klagen over naleveringen.

Als ouder bekijk ik het van nog een andere kant. Ik hoor nogal eens dat bepaalde boeken niet worden gebruikt. In plaats daarvan delen sommige docenten dan stencils uit. Ik vind dat heel vervelend. Het betekent namelijk dat ik dubbel betaal: eerst voor een boek dat niet gebruikt wordt, en via het schoolgeld vervolgens voor stencils die overigens erg vaak kwijt raken. Als ik docenten ernaar vraag, hoor ik nogal eens dat ze niet blij zijn met de methode die ze de leerlingen laten aanschaffen. Soms betreft die onvrede alleen een aantal hoofdstukken (wat dan weer wordt 'opgelost' door stencils uit te delen), maar ook gebeurt het dat de keuze al een paar jaar geleden is gemaakt, maar dat de sectie inmiddels van samenstelling is veranderd en dat de huidige vakdocenten eigenlijk liever zouden kiezen voor een andere methode. Maar ja, je kunt nu eenmaal niet zo makkelijk van methode veranderen, is dan het argument. Want we zitten aan het boekenfonds vast en de boeken zijn nog niet afgeschreven en bovendien kost het een paar jaar voordat de hele school van de ene methode is overgestapt op de andere.

Tot mijn verbazing verscheen afgelopen week een persbericht over een onderzoek dat gedaan was in opdracht van de Groep Educatieve Uitgeverijen (GEU) over het gebruik van lesmethodes in het onderwijs. Uitkomst van het onderzoek was o.a. dat veel basisscholen in Nederland werken met verouderde methodes. Ruim de helft van de basisscholen in Nederland werkt met lesmateriaal van minstens elf jaar oud en van alle in de basisonderwijs gebruikte lesmethoden is 44 procent elf jaar of ouder. Helaas is er geen onderzoek gedaan in het VO: ik ben wel benieuwd wat voor uitkomsten dat zou opleveren.

Wie heeft dan de sleutel om dit op te lossen? Volgens mij hebben juist de uitgevers de beste mogelijkheden om een eind te maken aan deze problemen. Waarom hele boeken produceren, als blijkt dat het productieproces daarvan vaak te lang is om up-to-date methodes te leveren? En als docenten er eigenlijk liever voor zouden kiezen om bepaalde hoofdstukken/onderwerpen op een andere manier te behandelen? Ik zou er een groot voorstander van zijn om lesmateriaal per onderwerp en virtueel (eventueel downloadable) aan te bieden aan scholen. Voordelen?
  • je kunt per onderwerp kiezen voor een methode
  • omdat de periode tussen schrijven en publiceren nihil is, kunnen methodes altijd up-to-date zijn;
  • je betaalt als leerling (of feitelijk: ouder) alleen de hoofdstukken die je ook daadwerkelijk gebruikt;
  • er zijn geen drukkosten meer, en bestellingen kunnen virtueeel en per afname verrekend worden, zodat in de zomervakantie niet in één keer alle schoolboeken geleverd hoeven te worden. Wel moet er een regeling komen om zodra daar behoefte aan is het gewenste lesmateriaal uit te printen (bijv. via de boekhandel die 'on demand kan printen'?), en er moeten mapjes o.i.d. komen waarin leerlingen de gemaakte printjes kunnen bewaren;
  • vaksecties hoeven niet als geheel te kiezen voor één methode: elke docent kan gebruik maken van de methode die zijn/haar voorkeur heeft en er kan elk moment gewisseld worden van methode. Zolang er maar duidelijke afspraken zijn over de te behandelen lesstof, hoeft dat geen problemen op te leveren.

't Klinkt allemaal heel eenvoudig, maar ik snap ook wel dat aan zo'n voorstel veel haken en ogen zitten. De kostenstructuur van de methodes zal gaan veranderen, en dat is voor uitgevers een duik in het diepe. En tijdens het schooljaar zullen dus regelmatig hoofdstukken van de virtuele methodes uitgeprint moeten worden, want het leest nu eenmaal prettiger van papier dan van een scherm. Maar volgens mij zijn dit soort problemen er om opgelost te worden, zeker als er voor zoveel partijen zoveel mee gewonnen kan worden. Tijd voor leerlingen, ouders en school om de handen in elkaar te slaan!

Geen opmerkingen: