Vraag het Alice

Kunstmatige intelligentie (K.I.) of Artificial Intelligende (A.I.) is (volgens Wikipedia) 'het streven naar een computer die 'intelligente' functies van de mens kan overnemen of nadoen'. De meeste mensen stellen zich bij deze term direct een robot voor, maar kunstmatige intelligentie kan ook in andere 'verpakkingen' gegoten zijn, denk maar eens aan schaakcomputers. Een andere tak van sport binnen de Kunstmatige intelligentie is de linguïstiek waarbij computers geleerd worden spraakpatronen te herkennen, en daaruit conclusies te trekken. De Aquabrowser van Medialab bijvoorbeeld maakt hiervan gebruik als ze teksten laten lezen door computers en die verbanden laten leggen tussen begrippen. Soms gaat deze vorm van kunstmatige intelligentie nog veel verder, en wordt computers geleerd om een echt gesprek te voeren. A.L.I.C.E. was één van de eerste bekende computers op dit terrein: met deze computer kun je best een aardig gesprekje voeren. Eliza is een intelligente computer die optreedt als psychotherapeut. Of het echt helpt, betwijfel ik, maar het is wel leuk om eens een keer een gesprekje met haar te voeren.

Een heel nieuwe ster aan het K.I.-firmament (althans voor mij!) is een Nederlandse versie van Alice: Vraag het Alice. Deze Alice beantwoordt je vragen via MSN. Je kunt Alice aan je buddy's toevoegen door haar e-mailadres alice60@vraaghetalice.nl in je lijst te zetten. Alice heeft wel haar specialiteiten: soms geeft ze vrij onzinnige antwoorden. Ze is eigenlijk ook geen echte intelligente computer, maar ze is nog jong, en volgens haar makers is ze nog lang niet uitgeleerd. Maar ze kan je al wel van alles vertellen over o.a. het weer, files in Nederland, films en de betekenis van woorden.

Maar wat heeft Alice nu met onderwijs te maken? Misschien niet zoveel op het eerste gezicht. Maar ik zie tal van mogelijkheden. Allereerst vind ik dat MSN-Alice een leuke aanvulling kan zijn bij het maken van huiswerk. Handig toch, als je terwijl je met je vrienden aan het praten bent, kunt opzoeken wat een woord betekent. Maar je kunt als docent Alice ook gebruiken om een discussie te beginnen over de ethische kanten van Kunstmatige intelligentie. Heeft K.I. alleen maar prettige kanten of zou het ook nadelig kunnen zijn voor de maatschappij? Zijn er ook boeken waarin K.I. een rol speelt? En zouden leerlingen nadat ze een tijdje hebben geëxperimenteerd met verschillende versies van Alice zelf ook een lijstje van regels op kunnen stellen voor een computer? Hoe denken zij dat Alice aan haar antwoorden komt? Of voor jongere leerlingen: hoe weet je nu met wie je aan het praten bent als je 'op MSN zit'? Kun je daar achter komen, en hoe zorg je ervoor dat je op een veilige manier bezig bent met MSN?

Het lijkt me leuk om leerlingen om te zien gaan met A.L.I.C.E., Eliza en Alice, of met andere sprekende 'bots' , zoals Marieke (Nederlandstalig) en Julie Tinkerbell . Ik ben ervan overtuigd dat ze met deze vorm van Kunstmatige Intelligentie in de toekomst zeker nog te maken zullen krijgen.