Edurep

Afgelopen donderdag was ik bij de bijeenkomst Eduexchange. Daar werd uit de doeken gedaan hoe inmiddels op allerlei fronten gebruik wordt gemaakt van de (internationale) standaarden die zijn ontwikkeld voor het metadateren van leermaterialen. Door leermaterialen te metadateren (zeg maar: van een titelbeschrijving te voorzien), kunnen die materialen terugvindbaar gemaakt worden. Voor het beschrijven, opslaan en beschikbaar stellen van leermaterialen wordt gebruik gemaakt een aantal standaarden die worden onderhouden door de Vereniging Edustandaard. Door Kennisnet en SURFnet zijn binnen de Educatieve Contentketen met een aantal partijen afspraken gemaakt om de door hen geproduceerde of geselecteerde leermaterialen volgens deze standaarden te beschrijven en ter beschikking te stellen.

Vanmiddag wordt Samenzoeken.nl gelanceerd. Samenzoeken.nl is een zoekmachine die gebruik maakt van deze standaarden. Met deze zoekmachine kun je met één druk op de knop zoeken naar leermaterialen in Davindi van Kennisnet, het Leermiddelenplein van SLO, en de Programmamatrix van het APS. Anders dan bij gewone zoekmachines kun je hier niet alleen zoeken op onderwerp, maar je kunt ook aangeven naar welk soort materialen je op zoek bent, op welk niveau, op vakgebied enz. Een deel van deze selectie doe je via je persoonlijke zoekprofiel, waardoor je maar éénmalig hoeft aan te geven wie je bent, en je alleen die resultaten terugkrijgt die vallen binnen jouw vakgebied en het onderwijstype waarin je werkzaam bent. De overige selectiecriteria bepaal je per search.

Laat ik beginnen om te zeggen dat ik blij ben dat binnen het onderwijs deze afspraken gemaakt zijn en dat er nu ook actief mee gewerkt wordt door diverse partijen. Ik denk dat we hiermee een stap verder kunnen komen in het samen maken en beschikbaar stellen van leermaterialen (al dan niet tegen vergoeding). Er zijn ongelooflijk veel goede leermaterialen gemaakt door allerlei mensen, maar ik merk dat die vaak maar door een beperkte groep mensen worden gevonden. Door standaarden te ontwikkelen wordt het mogelijk om ooit al dit soort materialen centraal te ontsluiten, en voor iedereen terugvindbaar te maken.

Maar ik heb nog wel een paar vragen bij de manier waarop de materialen nu via Samenzoeken ter beschikking worden gesteld. Ik realiseer me dat we nog helemaal aan het begin staan van de ontwikkeling, maar ik zou de ontwikkelaars van Samenzoeken en de Educatieve Contentketen nog wel een aantal zaken ter overweging mee willen geven.

Om te beginnen is Samenzoeken nu vooral gericht op docenten. Je kunt in je zoekprofiel wel aangeven of je leerling bent of docent, maar in de metadata wordt hiermee - voor zover ik kan zien - niet echt rekening mee gehouden. Ik zou bijvoorbeeld als leerling wel willen weten of het toetsmateriaal dat ik heb gevonden ook geschikt is om zelf je kennis te toetsen (zitten er antwoorden bij), of dat er bruikbaar (rechtenvrij) beeldmateriaal beschikbaar is. Op veel plaatsen in het onderwijs gaan stemmen op om leerlingen (mede-)eigenaar te maken van het leerproces. In dat kader lijkt het mij verstandig om te kijken in hoeverre de gehanteerde standaarden die mogelijkheid kunnen bieden, of om de keuze te maken deze service in principe alleen te richten op leerkrachten/docenten.

Daarnaast maak ik me zorgen over de inhoudelijke ontsluiting van de leermiddelen. Op dit moment is het nog niet mogelijk voor iedereen om binnen de Educatieve Contentketen zelf leermateriaal te ontwikkelen en ter beschikking te stellen. Je moet daarvoor eerst toegang krijgen tot Samenmaken.nl, en dat kan alleen na toestemming van Kennisnet en/of SURFnet. De content op sites als YouTube, Flickr, FURL enz. wordt ontsloten doordat de gebruikers zelf trefwoorden toekennen. De keuze van die trefwoorden is vrij. Door de grote hoeveelheid gebruikers van deze sites ontstaat echter min of meer vanzelf een standaard welke trefwoorden gebruikt worden. Bij de toekenning van metadata voor het onderwijs heeft de maker van de content ook vrijheid in het toekennen van inhoudstrefwoorden aan leermaterialen. Ik denk echter dat dit binnen de Educatieve Contentketen nog onvoldoende materiaal is ontsloten om dit soort 'massa-standaarden' te ontwikkelen. Ik denk dat er een keuze gemaakt moet worden wat we willen: willen we aansluiten op web 2.0 en zoveel mogelijk materiaal opnemen in de Educatieve Contentketen, of willen we liever zelf het heft in handen houden en regie voeren over wat opgenomen wordt en hoe het inhoudelijk wordt ontsloten? Beide opties hebben voor- en nadelen. Zoveel mogelijk betekent dat er geen kwaliteitscontrole mogelijk is, en als er niet actief gecollectioneerd wordt kan het zijn dat er gaten ontstaan in de collectie. De regie voeren heeft als voordeel dat je kwaliteitscontrole kunt uitvoeren, maar daarmee mis je waarschijnlijk prachtig leermateriaal en je dwingt gebruikers om te werken volgens door 'experts' bepaalde trefwoord(system)en.

Verder zou ik, aansluitend bij web 2.0, in overweging willen geven om niet alleen een ranking door de massa toe te voegen, maar juist de persoonlijke mening van de gebruikers aan de in de database opgenomen leermaterialen toe te voegen. Ik vind het zelf erg prettig dat het bij veel web 2.0 content mogelijk is om in de gaten te houden wat mensen binnen jouw eigen netwerk te vertellen hebben over bepaalde zaken. Je kunt de mensen die werken binnen jouw vakgebied of die dezelfde interesses hebben als jij volgen via hun weblog, je kunt kijken welke sites zij belangrijk vinden via tools FURL of Del.icio.us of bijhouden wat ze hebben gezien of gedaan via Flickr of YouTube. Voor mij zou Edurep zeker meerwaarde krijgen als ik op de een of andere manier zou kunnen volgen welke leermiddelen de mensen in mijn netwerk aanmerken als goed of interessant.

Tot slot wil ik graag aan mijn verlanglijstje voor Edurep toevoegen de mogelijkheid om via RSS-feeds (en/of via mail) op de hoogte gehouden te worden als er nieuwe leermiddelen binnen mijn interessesfeer worden opgenomen in de databases die door Edurep worden bezocht. Want ook al maak ik me nog zulke goede voornemens om regelmatig te kijken of er iets nieuws te vinden is, de praktijk wijst uit dat dit soort goede voornemens op den duur slijten. Met een RSS-feed bij je persoonlijk profiel krijg je bericht zodra er iets nieuws is gevonden, en op die manier word je dus keurig geïnformeerd over nieuw toegevoegde leermiddelen.

Ik heb geen kant-en-klare antwoorden op deze overpeinzingen over wat moet, zinvol en haalbaar is, maar ik denk wel dat het zaken zijn waarover in de komende periode besluiten genomen moeten worden.