Holocaust, discriminatie en stereotypen

Over een paar weken is het weer 5 mei. Wat mij betreft tijd om te kijken naar vrede, en wat vrede in de weg staat. Discriminatie is één van die zaken, en iets waar we met zijn allen verandering in kunnen brengen, door zelf na te denken over je eigen vooroordelen, en door er met leerlingen over te praten.

Recent kwam ik op het web een wiki tegen over een Holocaustproject op een highschool in de VS. In de wiki vinden leerlingen achtergrondinformatie over de holocaust, over plaatsen en landen waar de holocaust plaatsvond, en over een aantal overlevenden van de holocaust. De leerlingen krijgen als opdracht eerst het leven van een (denkbeeldige) familie die leefde ten tijde van de holocaust in kaart te brengen. Daarvoor beschrijven ze het leven van die familie voor en tijdens de holocaust, en ze maken van iedere persoon uit dat gezin een korte biografie.

Vervolgens kiezen ze uit het leven van hun familie een aantal beslissingsmomenten, en ze bekijken hoe het leven van hun familie gelopen was als ze op dat moment een ander besluit hadden genomen. Een branching story dus, oftewel een simulatie.

De leerlingen krijgen tevoren te horen hoe hun werk beoordeeld wordt: daarvoor heeft de docent een matrix gemaakt (zoals ook gedaan wordt bij webquests) waarin hij aangeeft op welke punten de beoordeling plaatsvindt, en hoe zwaar elk criterium weegt.

Het is erg de moeite waard om te kijken wat de resultaten zijn van het project vorig jaar (periode 1 en 2). De opdracht van dit jaar is nog niet helemaal afgerond, maar ook hier is al veel te vinden van het werk van de leerlingen (periode 1, 2, 3 en 4).

Ik vind het een indrukwekkend project, omdat ik denk dat je zo het leven van de mensen tijdens de holocaust heel dicht bij de leerlingen haalt. En volgens mij geldt dat als je geschiedenis dichterbij haalt, je er meer bij betrokken raakt en des te beter kun je ervan leren.

Je kunt op deze opdrachten ook varianten bedenken die nog dichter bij het leven van de leerlingen staan. Je kunt ze bijvoorbeeld vragen om na te denken over discriminatie en stereotypen van vandaag. Daarbij kun je denken aan stereotypen van allochtonen, homoseksuelen, vrouwen, ouderen enz. Maar ook aan stereotypen zoals giechelende pubermeiden, onhandige jongens, agressieve Lonsdale-jongeren of domme blondjes. En de keren waarbij die stereotypen in hun eigen leven leidde tot discriminatie. Die keer dat de wasmachinemonteur tegen het giechelende meisje zei dat ze zich er maar niet mee moest bemoeien omdat die technische zaken toch veel te moeilijk voor haar waren, de volwassene die met een boog om je heen liep toen je met je nieuwe Lonsdale-kleding de winkel uitkwam, de moeder van je vriendinnetje die zei dat ze liever had dat jij de vuilnisbak aan de weg zette omdat helpen met de afwas toch niks is voor jongens. Ik denk dat het boeiend is om met de leerlingen dit soort vooroordelen waarmee ze allemaal te maken hebben of krijgen in kaart te brengen, en ze vervolgens te vragen om net als bij het holocaustproject een levensbeschrijving te maken, en vervolgens een branching story: wat zou er gebeurd zijn als mensen anders hadden gereageerd op die stereotypen? Je kunt dat natuurlijk in woorden doen, maar ik kan me ook voorstellen dat dat gedaan wordt met een (aantal) videofilm(s), die je aan elkaar verbindt door middel van hyperlinks. Zo ontstaat een interactief verhaal, waar zowel de makers, als degenen die het verhaal later 'lezen' veel van kunnen leren!