Schoolboeken: betaald door de overheid

De plannen in het regeerakkoord zijn duidelijk: als het aan de Tweede Kamer ligt dan hoeven leerlingen uit het voortgezet onderwijs met ingang van 2008 niet meer zelf hun schoolboeken te betalen. In plaats daarvan willen ze de scholen een bedrag geven waaruit de schoolboeken bekostigd kunnen worden.

Mijn gevoelens bij die plannen zijn dubbel. Enerzijds ben ik blij dat nu degenen die bepalen ook betalen. Met andere woorden: als een school kiest voor dure methodes, dan zullen ze zelf daarvan de lasten moeten dragen. Ik weet dat veel docenten/secties/scholen zich erg bewust zijn van de bedragen die ouders elk jaar moeten neerleggen voor de aanschaf van schoolboeken, maar helaas is dat niet altijd het geval. Mijn kinderen en hun vriend(inn)en hadden aan het eind van een schooljaar altijd boeken die niet of maar zelden gebruikt waren. En daar had ik toch altijd moeite mee. Ik hoop dat als de plannen van de regering doorgaan, aan dit soort praktijken een einde komt.

Maar het zou ook wel eens kunnen betekenen dat scholen teveel gaan bezuinigen op de schoolboeken. Ik kan me voorstellen dat boeken worden aangeschaft door de school, en uit kostenoverwegingen langer dan voorheen gehandhaafd worden. Vorige week las ik dat op ongeveer de helft van de basisscholen de methodes langer dan 8 jaar gebruikt worden. Tel daarbij op de gemiddelde ontwikkeltijd van een methode (3 jaar), dan betekent dit dat methodes in het basisonderwijs 11 jaar na het eerste ontwerp nog steeds in gebruik zijn. Stel je voor: 11 jaar! Zelfs als de didactiek van het betreffende vak (nagenoeg) onveranderd is in die periode, dan lijkt het mij dat de voorbeelden, opgaven, cases enz. bij zo'n vak toch wel wat eerder aan vernieuwing toe zijn.

Ik hoop dat de plannen van de regering als gevolg hebben dat scholen en uitgevers nu op een andere manier gaan kijken naar lesmethodes. Ik zou er zelf voor willen pleiten dat lesmethodes niet meer als één groot geheel worden aangeboden (vanaf de brugklas tot en met het eindexamen), maar als modules, waar je zelf je selectie uit kunt maken. Ik zou dan het liefst zien dat er een scheiding komt tussen theoriemodules en praktijk- of oefenmodules. Scholen kunnen er dan voor kiezen om alle modules af te nemen, maar ze kunnen er ook de voorkeur aan geven om bijv. bij een theoriemodule zelf praktijkmodules te maken, die aansluiten bij de actualiteit in het algemeen en de leefwereld van de kinderen zoals die er op dat moment uitziet. Op die manier heb je het beste van 2 kanten: de gedegen kennis en ervaring van uitgevers op het gebied van het ontwikkelen van lesmethodes, en de snelheid van handelen en de kennis van de (per jaar en per klas wisselende) doelgroep van de scholen.

Ik weet dat sommige scholen al bezig zijn om zelf educatieve content te ontwikkelen. Dat valt natuurlijk niet mee: lesgeven is iets anders dan een lesmethode schrijven. Maar er zijn initiatieven waarbij docenten worden vrijgemaakt om zich te bekwamen in het ontwikkelen van lesmateriaal, en dan ontstaan soms verbluffend mooie producten. Die producten kunnen dan eventueel weer vermarkt worden door een uitgever (alhoewel je dan natuurlijk weer het risico loopt dat die modules verouderd zijn bij verschijnen). Ik hoop dat we over een paar jaar kunnen spreken van een intensieve samenwerking tussen uitgevers en scholen, waarin beide partijen hun talenten inzetten om een ruime aanbod te creëren in lesmaterialen!