Kinderen en usability

Het is alweer een tijdje geleden dat ik betrokken was bij de ThinkQuest web-strijden waarbij docenten en leerkrachten, studenten maar vooral ook leerlingen educatieve websites bouwden. De jury had er geen eenvoudige klus aan om die websites te beoordelen: sommige websites waren technisch sterk, anderen hadden interessante inhoud en er waren ook websites die bijzonder mooi of creatief vorm gegeven waren. Er waren maar weinig websites die op alle punten uitblonken en het was voor de jury lastig te bepalen wat zwaarder woog: moest een website waarvoor een heel eigen contentmanagementsysteem was gemaakt een prijs krijgen of vonden ze het belangrijker dat er met het medium geëxperimenteerd werd? Het was vaak appels met peren vergelijken.

Een aspect van websites dat maar weinig werd besproken was usability. Dat werd mede veroorzaakt door het feit dat de jury wel op de hoogte was van hoe volwassenen naar websites keken en hun weg vonden in de navigatie, maar over hoe kinderen dat deden was weinig bekend. De kleurstellingen van sommige door kinderen gemaakte websites waren soms verpletterend: gele letters op een zwarte ondergrond, een website waarbij op elke pagina andere kleuren werden gebruikt en websites waarvan de ondergrond zo bont was dat de letters daartegen wegvielen. Ook wat betreft de navigatie maakten sommige teams wonderlijke zaken: websites waarbij de navigatie bestond uit één pijl op elke pagina zodat je alleen lineair door de website kon navigeren, websites waarbij je moest zoeken naar een navigatiemenu en websites waarbij het menu zowel links als rechts als bovenaan elke pagina te vinden was. Maar alhoewel de jury zelf vaak zijn twijfels had bij deze bijzondere sites, gaven ze de kinderen het voordeel van de twijfel. Want niemand wist of kinderen dit soort extremen misschien wel waardeerden: er was nog maar weinig onderzoek beschikbaar over hoe kinderen naar websites kijken. De jury ging er daarom vaak maar vanuit dat de websites die door kinderen zelf gemaakt waren, ook goed gebruikt konden worden door kinderen.

Maar sinds gisteren is er onderzoek beschikbaar over dit onderwerp. Mijn Kind Online heeft, samen met 2C Usability in kaart gebracht:

• hoe gaan kinderen (tussen 8 en 12 jaar) om met internet: hoeveel tijd brengen ze door op internet, wat doen ze daar, wat mogen ze wel en niet van hun ouders, hoe zoeken ze informatie en hoe bepalen ze wat relevante informatie is,
• hoe denken ze over aanmelden & privacy,
• hoe reageren ze op reclame op websites,
• wat doen ze als onverwachte dingen gebeuren zoals pop-ups,
• wat zijn de favoriete websites van kinderen.

Het onderzoek leidt tot een aantal aanbevelingen voor makers van kinderwebsites èn voor ouders en leerkrachten. Makers van kinderwebsites krijgen o.a. het advies om:

• domeinnamen te claimen die lijken op de domeinnaam die ze zelf gebruiken. Op die manier kan voorkomen worden dat kinderen die een foutje maken bij het intypen van de domeinnaam op allerlei ongewenste sites terecht komen,
• sites zo licht mogelijk te maken omdat kinderen erg ongeduldig zijn en afhaken als ze lang moeten wachten omdat het lang duurt voordat een applicatie geladen is,
• niet al te creatief te zijn bij het maken van hyperlinks. Als die afwijken van de standaard worden ze vaak niet herkend door kinderen,
• links binnen de eigen website niet aan de rechterkant van het scherm te plaatsen omdat kinderen op die plaats reclame verwachten,
• bij een zoekmachine suggesties te geven bij een verkeerde spelling van een zoekwoord,
• de tekst van een site aan te laten sluiten bij het begrippenkader van de doelgroep (zonder 'kinderachtig' te zijn),
• multimedia alleen te gebruiken als die functionaliteit van de site niet in de weg staat.

Voor ouders en leerkrachten zijn er tips hoe ze kinderen kunnen helpen hun weg te vinden op internet, o.a.:

• vertel kinderen dat ze foutmeldingen niet weg moeten klikken maar moeten lezen en dat ze bij twijfel iemand om hulp moeten vragen,
• leer kinderen dat ze kunnen zoeken met meer dan één zoekterm
• dat ze, met name op educatieve websites, vaak makkelijker kunnen vinden wat ze zoeken als ze gebruik maken van de zoekmachine binnen die site,
• hoe ze reclame op internet kunnen herkennen,
• dat ze niet zomaar privé-informatie moeten achterlaten op internet,
• en dat ze altijd een volwassene mogen vragen om hulp als er dingen gebeuren die ze vervelend vinden of die ze niet begrijpen.

Maar er is nog veel meer. Wie het hele rapport wil lezen kan een mailtje sturen aan Remco Pijpers van Mijn Kind Online, dan krijgen ze het kosteloos toegestuurd.