Mag leren ook leuk zijn?

In de afgelopen weken heb ik met veel mensen gepraat over games in het onderwijs. Niet vreemd als je weet dat ik betrokken ben bij de organisatie van de wedstrijd Make-a-Game ;-) Eén vraag die mij nogal eens werd gesteld, was of het nu eigenlijk wel nodig was om leren 'leuk' te maken. Waarom zouden we de leerstof altijd moeten opleuken; we moeten onze leerlingen toch ook leren om te gaan met niet-leuke dingen? Ik heb in mijn vakantie daarover eens mijn gedachten laten gaan en ben voor mezelf tot de conclusie gekomen dat ik het eigenlijk een rare vraag vind. Waarom?

Ik denk dat in essentie iedereen altijd wil leren. Ik heb nog nooit een baby gezien die niet wil leren bewegen, of een kind dat niet wil leren praten of lezen. De een begint later met leren dan een ander, maar uiteindelijk wil iedere baby, ieder kind (en volgens mij ook iedere volwassene) leren. Dat leren is niet altijd leuk. Een kind dat leert lopen valt vaak en menige traan wordt geplengd tijdens het leerproces. Ook als kinderen ouder zijn, valt leren niet altijd mee. Een topvoetballer in wording geniet er echt niet altijd van als hij/zij voor de zoveelste keer het veld over moet dribbelen, of als het maar niet lukt om bij een strafschop de bal in de rechterbovenhoek van het doel te krijgen. Toch zetten ze door; blijkbaar weegt het plezier om iets onder de knie te krijgen op tegen de inspanning die daarvoor geleverd moet worden. Wel kiest ieder zijn eigen moment en zijn eigen manier om iets te leren. Het ene kind begint al bij 8 maanden te lopen en doet dat door veel te oefenen, een ander begint veel later en kijkt eerst de kunst af bij anderen. Mijn zoon weigerde te lopen totdat hij bijna twee jaar oud was. Maar vanaf dat moment deed hij het goed en met volle overgave: hij was met geen mogelijkheid meer in de buggy te krijgen! Ik denk dan ook dat het uitgangspunt van het onderwijs moet zijn dat onze leerlingen iets willen leren, en dat het de taak is van docenten en leerkrachten om het goede moment en de goede manier te vinden. Het ene kind wil leren lezen door letter voor letter te leren; een andere leert liever door spelletjes te doen met letters en woorden.

Leerstof inbedden in games is één van de manieren waarop je lesstof aan kunt bieden aan leerlingen. Een manier die soms aansluit bij leerlingen, maar soms ook niet. Games zijn dus voor mij niet een manier om lesstof leuker te maken. Ik betwijfel zelfs of leerlingen gamen altijd leuk vinden. Observeer maar eens een gamer, en let op de wanhoop wanneer het niet lukt zoals hij/zij wil, wanneer er tegenslag is of de 'vijand' sterker dan gedacht. Bij mijn kinderen willen er dan nog wel eens wat krachttermen vallen. Leuk? Nee niet echt. Maar ze willen het spel absoluut onder de knie krijgen, oftewel: ze willen leren!! Leren is dus blijkbaar toch leuk, ook al is de weg naar het eindresultaat soms lang en zwaar.

En zo moet het volgens mij ook zijn. Stel je voor dat leren niet leuk is. Wat doen we onze kinderen dan aan? Ze gaan zo'n 12 tot soms wel 20 jaar naar school, en dat allemaal om daarna een leuke baan te vinden? Als leren vervelend zou zijn, dan is dat wel een heel fikse investering met een uiterst onzeker resultaat!

Games zijn voor mij niet een manier om lesstof leuk te maken, maar ze bieden wel de mogelijkheid om lesstof aan te laten sluiten bij de manier waarop sommige leerlingen willen leren. En games bieden andere mogelijkheden dan bijv. het aanbieden van lesstof door het laten maken van werkstukken of het bespreken van/discussiëren over lessen. Maar daarover meer in een volgende post!