woensdag 29 september 2010

Mediawijsheid: wat is dat eigenlijk?

Eergisteren besprak ik hier de door de EU gemaakte uitsplitsing van mediawijsheid in 3 C's: Content, Contact en Conduct. Die indeling is afkomstig van het rapport NL Kids Online: Nieuwe mogelijkheden en risico’s van internetgebruik door jongeren, dat gebaseerd is op gebaseerd op de belangrijkste rapporten van het EU Kids online project.

In het overzicht in het rapport NL Kids Online wordt per 'C' zowel niet alleen de bedreigingen genoemd op dat gebied, maar ook de kansen. Zo wordt bijvoorbeeld bij 'Content' als kans genoemd dat het kinder op internet bij het kind passende informatie kan vinden, maar ook sites kan tegenkomen waar het kind geen weg mee weet: porno of racistische sites. Bij 'Contact' wordt als kans benoemd dat kinderen via internet contact kan onderhouden met vrienden en familie, de keerzijde van de medaille is natuurlijk dat ze via internet ook gepest kunnen worden. En bij 'Conduct' wordt als kans genoemd dat kinderen (op een creatieve manier) hun identiteit kunnen ontwikkelen en tonen, maar wie de negatieve kant van 'Conduct' wil belichten zal onder de aandacht brengen dat kinderen terwijl ze rondhangen op internet ook allerlei ongewenste activiteiten kunnen ontplooien, zoals gokken of illegaal downloaden.

Omdat mij vaak gevraagd wordt wat mediawijsheid nu precies inhoudt en wat je leerlingen moet leren om mediawijs te worden, heb ik op basis van deze 3 C's een poging gedaan om op hoofdlijnen in kaart te brengen welke competenties leerlingen moeten ontwikkelen om de positieve kanten van media te benutten en de negatieve kanten van media het hoofd te kunnen bieden. Daarbij maak ik onderscheid tussen kennis, vaardigheden en attitude.

Ik stel mijn schema graag hier beschikbaar, en hoop dat jullie erop willen reageren: waar zijn jullie het mee eens en wat is volgens jullie niet juist? Wat moet er weggelaten of juist toegevoegd worden aan het overzicht? Ik hoop dat we op die manier met ons allen een overzicht kunnen maken wat we leerlingen bij willen brengen op het gebied van mediawijsheid, en van daaruit een plan kunnen maken hoe we leerlingen willen helpen om zich die competenties eigen te maken.

Afbeelding
van Orin Zebest, gepubliceerd onder CC-by-sa.

3 opmerkingen:

janien zei

Prachtschema, als je het mij vraagt! Heb je tabellen doorgelezen, en kan na eerste lectuur enkel mijn bewondering uitspreken. Voor eventuele aanvullingen of opmerkingen moet ik de zaak toch grondiger bestuderen. Als er al wat zou kunnen'gewijzigd'...

Toch wilde ik al snel even reageren: dit wordt een onmisbaar en handzaam document!

Amber Walraven zei

Margreet, top!
Maar wat ik graag zou willen toevoegen, is een gedeelte over wat kunnen leerlingen (nog) niet. Welke vaardigheden komen er bij kijken en welke vaardigheden missen ze? En waar moet het onderwijs zich dus op richten? (Nu blijven de termen wat algemeen, maar kunnen we dit niet vertalen naar een skill decomposition?
En dan een volgende regel: hoe kan het onderwijs dat dan doen?
Ik wil daar best een aantal zaken voor opschrijven.....
Heb je het handboek mediawijsheid van Mijn Kind Online gezien? Heb het zelf nog niet bekeken, dus weet niet wat er in staat.....

m2cm zei

@Janien,
het is maar een eerste opzet. Zoals Amber al opmerkt: het zou verder uitgewerkt moeten worden. Het zou fijn zijn als we met een groep mensen een praktische handreiking kunnen maken voor scholen. Want veel scholen willen wel iets met mediawijsheid, maar omdat het onderwerp zo veelomvattend is, hebben ze vaak moeite om een begin te maken.

@Amber,
Het zou geweldig zijn als je het schema nog concreter kunt maken. Ik denk alleen wel dat je moet oppassen met het benoemen wat leerlingen kunnen en wat niet: de vaardigheden zijn nogal uiteenlopend. Natuurlijk zijn er wel algemene tendenzen, maar daar heb je - denk ik - niet zoveel aan als je voor de klas staat. Dan gaat het om het individu, en niks zo vervelend als je iets al kan en je moet het toch nog een keer leren van je docent. Maar een overzicht van wat je van leerlingen aan mediawijsheid zou moeten verwachten op verschillende leeftijden/niveaus: dat lijkt me heel erg nuttig! In het Handboek Mediawijsheid staan zeker een aantal zaken die we daarvoor zouden kunnen gebruiken. Zij hanteren wel een andere indeling van mediawijsheid, maar de indeling die je maakt, verandert - uiteraard - niets aan de competenties die je nodig hebt om mediawijs te zijn.