Games en didactiek

De afgelopen vakantie gaf me, naast tijd voor een heleboel andere dingen, ook tijd om nog eens kritisch te kijken naar wat ik nu belangrijk vind in games voor het onderwijs van nu en waarom ik denk dat games een goed leermiddel kunnen zijn. Ofwel: welke binnen games gehanteerde didactische principes zijn volgens mij waardevol en welk antwoord geven games op de kritieken die nu in de pers te lezen zijn? Ik kwam tot het volgende lijstje:

• Een game wordt in feite bepaald door de regels en de content. In de regels wordt bepaald onder welke voorwaarden dingen gebeuren; de content is de achtergrondinformatie die je nodig hebt om de regels te kunnen doorgronden. De regels van een spel ontdek je vaak grotendeels door het spelen van het spel; de content vind je soms in de handleiding van het spel en soms ook krijg je tijdens het spelen informatie aangeboden. Om een spel goed te kunnen spelen moet je zowel de content als de regels doorgronden. Ik zie daarin parallelellen met het onderwijs: wie leerstof wil doorgronden moet zowel de nodige achtergrondinformatie hebben als snappen waarom dingen gebeuren. Het lijkt me een goed antwoord op de kritiek die in het kader van 'het nieuwe leren' zo vaak te beluisteren valt: onze leerlingen hebben helemaal geen feitenkennis meer. Goed onderwijs is voor mij als een goede game: om het tot een goed einde te kunnen brengen heb je zowel feitenkennis nodig als inzicht in het waarom van de regels!
• Een goede game biedt veel herhaling: je kunt eindeloos oefenen als je bepaalde vaardigheden niet onder de knie hebt, niet weet hoe een regel in elkaar steekt of de feiten nog niet kent. Ook hier kun je weer een vergelijking trekken met veel gehoord commentaar op het onderwijs van nu: om te leren rekenen moet je niet alleen snappen hoe een som in elkaar zit: je moet heel veel oefenen om dat inzicht in de vingers te krijgen. Dus ja: verhaaltjessommen om te laten zien dat je weet wanneer je welke regels moet toepassen, maar ook rijtjes maken en herhalen om de regels in de vingers te krijgen.
• In games wordt voortdurend gebruik gemaakt van de zone van de naaste ontwikkeling: de speler moet steeds zijn kennis en inzicht ontwikkelen om verder te komen in het spel.
• Een goede game heeft steeds nieuwe uitdagingen: om kennis te vergaren, regels te doorgronden of vaardigheden te ontwikkelen.
  
• In games wordt gebruik gemaakt van scaffolding: in het begin van het speel krijgt een speler veel begeleiding en naarmate die verder komt steeds minder.
• In een goede game zijn de stapjes klein: er zijn een heleboel levels zodat enerzijds de speler steeds beloond wordt voor wat hij al heeft bereikt en anderzijds de hindernissen die hij nog moet nemen overzichtelijk blijven.
• In een game wordt gebruik gemaakt van multimedia wat de inhoud van de game versterkt.

Natuurlijk valt er aan dit lijstje nog wel een en ander toe te voegen. Zo ben ik nog niet ingegaan op de verhaalmogelijkheden van games of de samenwerking tussen spelers. Maar ik denk dat dit wel een aantal zaken zijn die op dit moment erg spelen en aansluiten bij de vragen die in de actualiteit zijn.