donderdag 14 maart 2013

Informatica, informatiekunde en programmeren

Er is weer van alles te doen rond het vak informatica en rondom mediawijsheid. Op 26 maart is er een bijeenkomst in het kader van het rapport van De Koninklijke Nederlandse Academie van Wetenschappen over digitale geletterdheid in het voortgezet onderwijs. In dat rapport bepleiten zij de invoering van een nieuw verplicht vak ‘Informatie & communicatie’ in de onderbouw van het HAVO en VWO en een herziening van van het keuzevak Informatica.

Zowel vanuit de kant van het vak 'Informatica' als vanuit de hoek van mediawijsheid is gereageerd op het rapport. Ook mensen uit het hoger onderwijs en de ICT-wereld hebben hun mening gegeven. Allen zijn het erover eens dat het goed zou zijn als er in het onderwijs meer aandacht komt voor informatica en voor goed/wijs gebruik van de mogelijkheden van internet. Wel worden er een paar kanttekeningen gemaakt bij het rapport van de KNAW:
  • waarom een apart vak? Is het niet beter om 'informatie en communicatie'/'digitale geletterdheid'/mediawijsheid te integreren in de bestaande vakken?
  • waarom alleen aandacht voor de verschillende aspecten van ICT in de onderbouw van HAVO en VWO en niet in VMBO?
De commissie die het rapport heeft geschreven had de opdracht om het informaticaonderwijs zoals dat nu in het VO wordt aangeboden door te lichten. Dat verklaart waarom in het rapport niets wordt gezegd over informatica in het basisonderwijs. Maar toch vind ik het een gemiste kans dat daarvan in het rapport nergens melding wordt gemaakt. Ik denk namelijk dat daar juist de beste kansen liggen. Niet alleen vanuit de gedachte 'jong geleerd is oud gedaan' en 'een wiskundeknobbel moet je kweken', maar ook omdat het van belang is om al op de basisschool kinderen aan de slag te laten gaan met ict. En dan niet alleen met het wijs gebruik daarvan, maar ook met de techniek erachter, zodat ze in het voortgezet onderwijs een onderbouwde keuze kunnen maken voor een profiel of richting.

Het leren van een programmeertaal kan een goede start zijn om te leren over de meer 'technische' kanten van ICT. Er zijn genoeg programma's die zich lenen voor gebruik in het basisonderwijs, zoals Scratch, en GameMaker. Bij beide programma's zijn Nederlandstalige handleidingen te vinden: door (o.a.) Scratchweb en de TUDelft voor het programma Scratch en door (o.a.) Gamescool en Pauline Maas voor het programma GameMaker (voor resp. leerkrachten en leerlingen in het basisonderwijs). Voor scholen die met iOS-tablets werken vind ik de app Cargo-Bot waarin je spelenderwijs leert programmeren een aanrader.

In het buitenland gaan steeds meer stemmen op om informatica - in de vorm van programmeerlessen - al aan te bieden in het basisonderwijs.Zullen wij er hier in Nederland alvast mee beginnen?

5 opmerkingen:

Jaapsoft zei

Natuurlijk moet het geen apart vak zijn. Digitale vaardigheden en kennis maken deel uit van alle schoolvakken en kennisgebieden.
En programmeren moet iedereen op zijn minst een poosje gedaan hebben, ook op de basisschool.
Goed stuk, rijk aan gegevens en lekker veel links, zo kan je snel een beeld vormen van het onderwerp.
Vriendelijke groeten
Jaapsoft

m2cm zei

@Jaapsoft,
Dank voor je feedback en compliment!
Valt programmeren in jouw visie ook onder softskills? Programmeren heeft immers alles te maken met het kunnen maken van een goede opbouw en logisch denken wat volgens mij echte softskills volgens jouw definitie (vaardigheden waarbij geen gereedschap of instrument nodig zijn). Of moet ik het omdraaien en heb je softskills nodig om te kunnen programmeren?

cobie zei

Bij het programmeren in Scratch kun je veel verschillende kanten uit: een strip, een game, een animatie, besturing van Lego WeDo en MaKey. Het onderwerp is leidend. Je kunt in Scratch vormgeven aan ervaringen, verwachtingen, verhalen, processen, iets wat je geleerd hebt..... 18 mei is Scratchday. We vieren dan dat Scratch 6 jaar bestaat. In Almere Amsterdam en Haarlem worden allerlei workshops gehouden.

Bern Martens zei

Ik berijp niet waarom "Informatie en communicatie" "natuurijk" geen apart vak moet zijn? Wat maakt alle andere, wel bestaande vakken, dan wel natuurlijk? Of bedoelt u dat eenvoudigweg alle vakken best afgeschaft worden?

Iedereen moet een inleiding krijgen tot "informaticawetenschappen" en dat moet, net als voor alle andere wetenschappen en vakken, gebeuren door daartoe opgeleide bekwame leraren. Uiteraard betekent dat niet dat je met zo´n vak apart dan "klaar" bent. Nederlands leer je ten slotte ook niet alleen door een apart vak daarover, maar evenmin zonder.

m2cm zei

@Bern,
Ik denk dat mediawijsheid niet als apart vak gedoceerd moet worden, net zo min als (wijs) gebruik van andere media aangeboden wordt als apart vak. Elke docent zou m.i. in staat moeten zijn om met leerlingen te reflecteren op het juiste gebruik van media. Daarbij gaat het niet om techniek, maar om zaken als veiligheid, privacy, zoekvaardigheden, communicatievaardigheden, interpretatie van tekst en beeld in media enz.

Programmeren daarentegen kan zeker wel als vak apart gezien worden, en dat is ook niet iets wat elke docent kan. Daarvoor heb je dus in het voortgezet onderwijs speciaal daarvoor opgeleide docenten nodig. In het basisonderwijs ligt dat anders: daar worden (bijna) alle vakken door dezelfde leerkracht gegeven. Die leerkracht in het basisonderwijs zou daarom extra scholing moeten krijgen zodat hij zijn leerlingen de basis van programmeren kan leren.